Het doel van openbare verlichting is zorgen voor zichtbaarheid door middel van licht. Maar wat is licht nu eigenlijk en wat kunnen we met onze ogen zien? In deze module geven we inzicht in de natuurkundige eigenschappen van licht en de wijze waarop mensen kunnen waarnemen. Bij ieder onderwerp wordt steeds de relatie gelegd naar het vakgebied waardoor de theorie direct praktisch wordt gemaakt. Aan het einde van de module weet u veel over licht in het algemeen, begrijpt u hoe onze ogen werken en welk effect dit heeft bij het plaatsen van OVL. U bent bekend met termen zoals spectrum, reflectie, absorptie, ooggevoeligheid, mesopisch zien en relatieve lichtbehoefte.

Dit onderwerp voor het eerste dagdeel wordt vooraf gegaan door een introductie waarbij aandacht wordt besteed aan het kennismaken met uw mede studenten, het programma en uw leerdoelen. We checken dan ook direct of u uw voorbereidingen heeft getroffen bij het opfrissen van uw wiskunde.

Docent: Ruben van Bochove

Duur: 1 dagdeel

In het vakjargon van openbare verlichting zijn vier (4) lichttechnische grootheden die iedere professional moet kunnen dromen: lichtstroom, lichtsterkte, verlichtingssterkte en luminantie. In deze module wordt de theoretische achtergrond van deze termen behandeld en een vertaling gemaakt naar het dagelijkse gebruik ervan. Het vormt de basis voor alle licht gerelateerde vervolgmodules van de OVL 10 daagse en is dus essentieel. Na de training wordt van u verwacht dat u de termen blijft oefenen totdat u er 100% mee vertrouwd bent.

Docent: Ruben van Bochove

Duur: 1 dagdeel

Deze module gaat in op verlichting van zowel wegen voor gemotoriseerd verkeer als van straten voor fietsers, voetgangers en bewoners. Het zal gaan over het doel van weg- en straatverlichting, visuele prestatie en visueel comfort, de effecten van mesopisch zien en de effecten van het ouder wordende oog. Verkeersveiligheid, persoonlijke veiligheid (security) en “image” staan hierbij centraal. De verkregen kennis zal vertaald worden in relevante verlichtingscriteria voor goede en efficiënte weg- en straatverlichting. Omdat in deze criteria de reflecterende eigenschappen van het wegdek een rol spelen zullen deze eigenschappen ook behandeld worden. In de module “Richtlijnen en normen” zullen we laten zien hoe deze verlichtingscriteria voor straatverlichting worden gebruikt.

Docent: Wout van Bommel

Duur: 1 dagdeel

Sinds in 1932 ’s werelds eerste gasontladingslampinstallatie (lagedruk natrium) geïntroduceerd werd op de weg Beek-Geleen is de gasontladingslamp de standaard lichtbron op wegen en straten geworden. Gelige lage- en hogedruk natriumlampen (SOX en SON) en witte lage- en hogedruk kwik lampen (HPL en TL). Begin deze eeuw werden de eerste proefinstallaties met LED-systemen voor straatverlichting geïnstalleerd. Bijna alle nieuwe installaties worden nu uitgerust met solid-state LED-systemen. Dit om redenen van efficiëntie (hoge lm/W en extreem lange levensduur), omdat er nu meer nadruk kan worden gelegd op kleurkwaliteit en omdat het slim maken van installaties makkelijk mogelijk is. Het goede rendement is niet alleen te danken aan het hogere lichtrendement (lm/W) van de LED-systemen, maar ook aan hun kleine formaat en daarmee aan de mogelijkheid tot betere bundelcontrole. De fundamentele werkwijze van LEDs, de verschillende uitvoeringsvormen en hun belangrijkste toepassingseigenschappen worden in deze cursusmodule besproken en uitgelegd en, waar relevant, vergeleken met gasontladingsprincipes en gasontladingseigenschappen.

Docent: Wout van Bommel

Duur: 1 dagdeel

In deze module worden de eigenschappen van armaturen besproken. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in de toepasbaarheid, eisen aan het materiaal en de lichtdistributie.

We kijken naar verschillende vormen en hun toepasbaarheid in verschillende situaties. Smaken verschillen maar de mogelijkheden van een bepaald soort armatuur bepalen ook mede zijn toepasbaarheid bij verschillende lichtbehoeftes.

Standaarden en richtlijnen waar een armatuur aan moet voldoen zijn belangrijke factoren bij het aankopen van armaturen. Door het inzicht dat u na deze training heeft, bent u beter in staat om keuzes te maken en/of uw eisen te omschrijven.

De functie van een armatuur is om een gewenst lichtbeeld op straat te krijgen en om ervoor te zorgen dat zowel de elektronica beschermd wordt alswel de vervuiling van de lenzen zo veel mogelijk wordt beperkt. In de training leert u alles over lichtdistributie, depreciatie (lichtterugval) én hoe u zich op basis van de technische gegevens een beeld kunt vormen van het uiteindelijke lichtbeeld. Deze informatie gaat u helpen om armaturen (tegenwoordig lenzen) te kiezen die passen bij het gewenste lichtbeeld.

Docent: Toine Adams

Duur: 1 dagdeel

In deze module worden de eigenschappen van masten besproken. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in de toepasbaarheid, eisen aan het materiaal en aansluiting (op het elektriciteitsnet)

We kijken naar verschillende vorm en hun toepasbaarheid in verschillende situaties. Iedere materiaalsoort heeft andere eigenschappen die mede bepalen waar ze het beste toegepast kunnen worden. Daarnaast spelen botsveiligheid, circulariteit en windbelasting een rol bij de materiaalkeuze.

Standaarden en richtlijnen waar masten aan moeten voldoen zijn belangrijke factoren bij het aankopen ervan. Door het inzicht dat u na deze training heeft bent u beter in staat om keuzes te maken en/of uw eisen te omschrijven.

De aansluiting van de mast krijgt apart aandacht. Het is zinvol om te weten hoe dat praktisch in zijn werk gaat en waarop gelet kan/moet worden als een project wordt opgeleverd.

Docent: Toine Adams

Duur: 1 dagdeel

Hoe bepaal je nu hoeveel licht er in een bepaalde situatie op straat moet komen? In Nederland maken we gebruik van de Europeese norm EN13201. Hierin staat welke termen we gebruiken als het om lichtkwaliteit gaat, maar bv ook hoe je het buiten moet meten. Daarnaast is er een NPR13201 waarin staat hoeveel licht er nodig is bij welke omstandigheden.

Tijdens de training wordt een beeld geschetst van de totstandkoming van de normering rondom openbare verlichting en zal er uitgebreid ingegaan worden op de EN13201 en vooral de NPR13201. Na de training bent u in staat om de NPR13201 te hanteren om de hoeveelheid licht te bepalen voor een bepaald gebied.

Docent: Toine Adams

Duur: 1 dagdeel

Deze module is bedoeld voor iedereen die wil weten wat ontwerpen van verlichting in de openbare ruimte betekent en wat er voor nodig is om een goed ontwerp op te stellen. De deelnemers doen kennis op over de kwaliteitscriteria, invloeden van de omgeving en leren met behulp van vuistregels een basis verlichtingsontwerp op te stellen en te toetsen. Ook wordt ingegaan op de soorten lichtberekeningsprogramma’s, hoe deze programma’s in de basis zijn opgezet en het kunnen lezen van lichtberekeningen. Daarnaast gaan de deelnemers aan de hand van enkele interactieve oefeningen aan de slag met het opstellen van een eenvoudig lichtontwerp. Hierbij wordt geoefend met het toepassen van de vuistregels én het meest gebruikte lichtberekeningsprogramma Dialux EVO. Tenslotte is er ruimte voor discussie over het ontwerpen van verlichting in de openbare ruimte en de impact van nieuwe ontwikkelingen op ontwerpkeuzes.

Voor de module Ontwerp OVL is een laptop nodig waarop Dialux versie 9.2 is geïnstalleerd. Indien u zelf geen laptop met Dialux heeft of kunt regelen, dan kunt u dat aangeven. De extra kosten voor het huren van een laptop bedragen €75 per dagdeel. U heeft de laptop 1 dagdeel nodig.

Docent: Roger van Ratingen

Duur: 3 dagdelen (ook los te volgen)

De module Beleid geeft inzicht in het proces om te komen tot beleid, van ambitie tot beleidsplan én de wijze waarop inhoud gegeven kan worden aan het opstellen van een beleidsplan, een overzicht aan maatregelen met het effect en het bepalen van scenario’s. Tot slot gaan we in op het monitoren van de uitvoering van het beleid en de communicatie hierover richting stakeholders.

We willen ervoor zorgen dat het beleidsplan een handboek wordt voor de organisatie. Dat betekent dat er uiteindelijk in het beleidsplan geen onnodige informatie staat, maar de beslissing die het bestuur (raad en/of college) heeft gemaakt incl. de bijbehorende financiële consequenties. Daarom behandelen we in deze module een trapsgewijze aanpak. Hierbij wordt eerst een beslisnotitie gemaakt, waarin de beslissers alleen relevante informatie lezen om een keuze te kunnen maken uit bv drie scenario’s met bijbehorende financiële consequenties. Na afronding van het beslissingsproces wordt het gekozen scenario uitgewerkt in een beleidsplan dat alleen nog ambtelijk afgestemd hoeft te worden.

Tijdens de training gaan we kijken naar de gemeentelijke ambities als basis voor een effectieve  maatregelen, de standaard hoofdstukken van ieder beleidsplan, het opstellen van maatregelen en hun effect, het bepalen van de scenario’s, het begeleiden van het beslissingsproces met de beslisnotitie, het uiteindelijk opstellen van het beleidsplan en de wijze waarop we de voortgang van de uitvoering van het beleidsplan voor onszelf en stakeholders kunnen monitoren.

Docent: Ruben van Bochove

Duur: 2 dagdelen (ook los te volgen)

Een eigenaar van een elektrische installatie heeft installatieverantwoordelijkheid. Dat staat zo vermeld in NEN 3140 en NEN 3840. Deze normen geven invulling aan de Arbowet. Installatieverantwoordelijk betekent dat de eigenaar of bestuurder automatisch aansprakelijk is voor een veilige bedrijfsvoering en goede werking van elektrotechnische installaties.

In deze training krijgt u inzicht in het ondergrondse elektrische netwerk en worden de grondbeginselen van de installatieverantwoordelijkheid bijgebracht. Hoe ziet een netwerk eruit en waar moet je rekening mee houden? Waarom is installatieverantwoordelijkheid belangrijk, wie is binnen uw organisatie verantwoordelijk, wat moet ik doen om het te regelen, kan ik installatieverantwoordelijkheid delegeren? Allemaal vragen die belangrijk zijn om begrip te krijgen voor de materie.

Docent: Toine Adams

Duur: 2 dagdelen

Het beheren van een openbare verlichtingsinstallatie kent vele facetten. Grofweg gaat het om instandhouding (vervanging), correctief onderhoud (oplossen van storingen) en preventief onderhoud (voorkomen van storingen).

In de training wordt aandacht gegeven aan het inrichten en bewaken van het proces, de verschillende methodieken om het beheer in te vullen en aan de tools die nodig zijn om het beheer te faciliteren. Zo zullen we gaan kijken naar de processen en methodieken rondom storingen, schades, klussen, groepsremplace, schilderwerk, stabiliteitsmetingen, reiniging en de vervangingsinvestering.

We schenken aandacht aan de rol van een beheersysteem bij de verschillende processen en hoe u dat op de juiste manier kunt inzetten en kan gebruiken als een monitoring van uw werkzaamheden.

Tenslotte krijgt u een aantal praktische handvaten bij het uitvoeren van projectmanagement op al uw werkzaamheden. Na de training bent u beter in staat om meer grip op uw werk te krijgen en te behouden.

Docent: Ruben van Bochove

Duur: 2 dagdelen (ook los te volgen)

Als beheerder OVL krijg je af en toe te maken met een grote aanbesteding van beheer en onderhoud van OVL. Afhankelijk van de grootte van je gemeente kan het zijn dat je ook nieuwbouw en grootschalige vervangingen moet aanbesteden. Dat kan een op een, onderhands of Europees plaats vinden. Meestal krijg je er ondersteuning van een afdeling inkoop bij, zeker bij de grotere aanbestedingen. Dit betekent dat de keuze hoe en wanneer je moet aanbesteden vaak al is vastgelegd in gemeentelijke richtlijnen. Voor de beheerder is het in ieder geval geen dagelijks werk. Deze cursus is dan ook niet bedoeld om van jou een inkoper OVL te maken. Wat ik je mee wil geven is een overzicht van wat een aanbesteding nu eigenlijk inhoudt en wat je er voor nodig hebt. Het meest gebruikt voor onderhoud is een RAW-raamovereenkomst. Daar hoort een aanbestedingsleidraad bij, meestal in het format van de gemeente zelf. De inkoper of een adviseur stelt die meestal op. In het bestek komen de inhoudelijke zaken te staan.

Wat ik in het dagdeel dat gaat over bestekken en aanbesteden laat zien, is welke soorten aanbestedingen en bestekken er zijn, hoe je samen met de inkoper, interne richtlijnen of aanbestedingswet tot een keuze komt en wat je er dan voor nodig hebt. Je weet dan wat een Europese aanbesteding is, de UAV, de UAVgc, de gids proportionaliteit, een MVO, een leidraad, een PVE, een prestatie of RAW bestek, een aanbestedingsteam en mogelijk een bouwteam of groslijsten, etc. Ook heb je dan een idee van de planning die voor de diverse mogelijkheden nodig is. Verwacht van mij geen juridisch verhaal maar alleen een eenvoudig en praktisch overzicht van wat er mogelijk is en wat het betekent.

Docent: Jan Ottens

Duur: 2 dagdeel 

In deze module krijgt u inzicht in de mogelijkheden van Smart Lighting en de verschillende technische systemen die worden toegepast.

De afgelopen jaren heb ik de een aantal projecten mogen begeleiden, met name innovatieve waarin verschillende systemen naast elkaar werden toegepast. Deze projecten waren gericht op het ontwerp, de uitvoering en de instandhouding. Daarom ben ik jaren bij dezelfde projecten betrokken gebleven en is er veel ervaring opgedaan.

Deze ervaringen hebben geleid tot een lijst met aandachtspunten en de do’s and don’ts rondom verschillende systemen. Na de training heeft u handvaten hoe u om kunt gaan met het installeren en de instandhouding van smart lighting systemen.

Docent: Ruben van Bochove

Duur: 1 dagdeel

Locatie: Nader te bepalen zie “Afsluitende excursie”

De 10de en laatste dag wordt op een interessant locatie bij een fabrikant en/of leverancier gehouden, ergens in Nederland, België of Duitsland. We gaan ervan uit dat u met eigen vervoer, eventueel samen met uw medestudenten, naar de aangegeven locatie komt. Daar krijgt u nog een training van een dagdeel en daarna start de excursie. Tenslotte nemen we tijdens een diner afscheid van elkaar en ontvangt u het bewijs van deelname.

Het is zeer wenselijk dat u aanwezig bent tijdens deze laatste trainingsdag.

Docent: Ruben van Bochove, mogelijk sluiten andere docenten ook aan.

Duur: 1 dagdeel

Locatie: nader te bepalen